مقابله با اضطراب جدایی کودک از والدین
مقابله با اضطراب جدایی کودک از والدین
چسبیدن کودک به والدین و ترس او از جدایی، واقعیت روزمره زندگی پدر و مادرهایی است که فرزند یک تا 3 ساله دارند زیرا یکی از مراحل طبیعی رشد کودکان در این سن محسوب می‌شود. اما مرز باریکی میان اضطراب طبیعی ناشی از جدایی و چسبیدن بیش از حد وجود دارد. آیا می دانید این مرز کجاست و چطور باید بدون هرگونه آسیب روحی به کودک او را از خودتان جدا کنید؟
پدر، مادر شما مقصرید
ترس ناشی از جدا شدن از والدین معمولا حوالی 18 ماهگی به وجود می آید و اغلب واکنشی طبیعی است که بعد از به راه افتادن کودک بروز م
ی کند. بچه ها در این سن میل به استقلال دارند اما این روند گاهی چنان ترسناک به نظر می رسد که کودک به والدینش پناه می برد تا کمی از اضطرابش کم شود. اضطراب جدایی اگر توسط پدر و مادر به شیوه صحیحی مدیریت شود، در 3 سالگی برطرف می شود اما مشکل از اینجا شروع می شود که والدین راه برخورد درست با این مسئله را نمی دانند و اضطراب طبیعی کودک را تبدیل به اختلالی می کنند که هم خودشان و هم کودک را قربانی خواهد کرد. جالب است بدانید که ژنتیک و نقل مکان و تغییر محیط هم می توانند بر اختلال جدایی دامن بزنند .
چسبیدن به والدین و اضطراب جدایی زمانی تبدیل به یک بحران می شود که کودک به سن مدرسه یا مهد کودک رسیده است. حاضر نیست دست مادر یا پدرش را رها کند و بدون جیغ و داد هیستریک چند دقیقه تنها بماند. عادت دادن کودک به تنها ماندن و عادت دادن خودتان به سر و صداهای او یکی از راه حل های این مشکل است. پس اگر بچه‌ای دارید که بیش از حد به شما می چسبد بهتر است خودتان را برای یک قشقرق حسابی آماده کنید و بعد او را در جریان قرار دهید که قرار است چند دقیقه در جمع یا چند ساعت در خانه تنهایش بگذارید و به امور شخصی خودتان برسید.
شنیدن صدای گریه کودک یا دیدن اشک هایی که روی صورتش می غلتد منظره خوشایندی نیست و شاید وجدان تان را به درد بیاورد اما یادتان باشد که دارید او را برای یک زندگی مستقل در دوران بزرگسالی آماده می کنید پس مطابق این دستورالعمل رفتار کنید.
قدم اول: بدون اطلاع کودک و بهانه ریختن ترس او از جمع، او را یک دفعه رها نکنید و تنها نگذارید. قبل از این که بروید برنامه تان را به زبان ساده برایش توضیح دهید و به او بگویید که در این مدت چه کارهایی می تواند بکند. پسر یا دختر کوچک شما باید در نبودتان احساس امنیت و آرامش کند و با مشکلی مواجه نخواهد شد. یادتان باشد اگر بدون خبر کردن کودک، ناگهان او را در یک جمع یا در خانه تنها بگذارید، از این به بعد هیچ وقت به شما اطمینان نمی کند و دائما به شما می چسبد.
قدم دوم: به طور قطع پسر یا دختر کوچک شما که همیشه به شما چسبیده بوده به این سادگی ها راضی نمی شود و به داد زدن یا اشک ریختن متوسل می شود. در این شرایط دوباره برنامه تان را توضیح دهید و برای آرامش خودتان زیر لب تکرار کنید: «می دونم به خاطر این که خیلی دوستم داره و می خواد کنارش باشم اینجوری گریه می کنه ولی من چند دقیقه کنارش نیستم و بعد دوباره پیشش بر می گردم تا با هم باشیم.»
قدم سوم: این جریان به خصوص در دفعات اول ممکن است بیشتر از آن چیزی که فکرش را می کنید طول بکشد. سعی کنید عصبانی نشوید و احساس کودک از اینکه بودن در کنار شما را به هر کار دیگری در این دنیا ترجیح می دهد، درک کنید. با این حال اصلا برنامه تان را به تعویق نیندازید و آن را همانطور که برایش توضیح داده بودید، اجرا کنید.
قدم چهارم: اگر سه گام بالا را به درستی انجام داده باشید، کودک کم‌کم دوری از شما را می پذیرد و یاد می گیرد که تنها ماندن آنقدر‌ها هم ترسناک نیست. در این مرحله شما با تشویق او می توانید این رفتار درست را تقویت کنید و چسبی که فرزندتان را برای چند ماه یا چند سال به شما وصل کرده بود، بکنید. برای تمجید از کودک از عبارت «تو دیگه بزرگ شدی» استفاده کنید و شاهد معجزه آن باشید.
از آنجا که جدا شدن از پدر یا مادر برای بچه ها چندان خوشایند نیست، وقتی می بینند با گریه و داد و نق زدن راه به جایی نمی برند، ممکن است از روش های دیگری مثل تمارض به بیماری و بدحالی استفاده کنند. این مسئله اغلب در مورد کودکانی صادق است که در زمان بیماری اجازه دارند کارهایی را که در مواقع عادی برای شان مجاز نیست، انجام دهند. برای این بچه ها بیماری موقعیتی جالب تر و امن تر است که برای چسبیدن به والدین از آن استفاده می کنند. در هنگام بیماری از توجه بیش از حد به کودک خودداری کنید تا بعدا دچار این دردسر‌ها نشوید.
از اضطراب جدایی و وابستگی کودک به والدین که بگذریم، چسبیدن کودک به والدین به ویژه در جمع و مهمانی و... می تواند ناشی از کم رو بودن کودک باشد. این بچه ها ممکن است در منزل خیلی هم شلوغ، پر سر و صدا و حتی پر‌حرف باشند اما وقتی وارد یک جمع غریبه می شوند، ترجیح می دهند پشت پدر یا مادرشان قایم شوند و با هیچ کس سلام نکنند. در این شرایط گفتن جملاتی از قبیل «زود باش به عمو سلام کن» به خصوص اگر با چاشنی زور و اجبار همراه شود، نتیجه عکس داده و چسبی که کودک را به والدینش چسبانده است، محکم تر می کند. اگر چسبیدن کودک تان به شما در یک جمع آشنا یا نا آشنا ناشی از خجالت و کم رویی است، به هیچ عنوان به او برچسب نزنید. همین که وارد مهمانی می شوید دست روی شانه‌اش نگذارید و وقتی در پاسخ به احوالپرسی های دیگران پشت شما قایم شد، نگویید: «بچه ما کمی خجالتیه. به خاله کوچکش رفته!» چرا که این روش تنها به تقویت خجالت او کمک می کند و بهانه ای دستش می دهد که بیشتر به شما بچسبد. حمایت شما از خجالتی بودن او هم یکی از راه‌های غلطی است که والدین بسیاری از آن استفاده کرده‌اند . پس برای فرزندتان ارزش قائل شوید و با معرفی کردن او به دوستان جدید، حضور در جمع های دوستانه، شعرخواندن، کار دستی درست کردن همراه با گروه دوستان هم سن و سال و... خجالت او را از بین ببرید. در ضمن سعی کنید در دفعات اول همبازی ای برای فرزندتان پیدا کنید که از خودش کوچک تر باشد تا دختر یا پسرتان احساس تسلط بیشتری بر اوضاع داشته باشد و برای مقابله با ترسش، به شما پناه نیاورد.
این اختلال در کودکان ممکن است با علائم کلامی و جسمانی ظاهر شود. کودکی که دچار این اختلال شده، هنگام جدا شدن از والدینش سردرد یا دل درد می گیرد و حالت تهوع یا استفراغ پیدا می کند. او حتی گاهی اضطراب خود را با فریاد زدن، التماس کردن و پا به زمین کوبیدن نشان می دهد یا حتی از شب قبل دچار کابوس هایی می شود که موضوع اصلی آن جدایی از والدین است. عادت دادن کودک به تنهایی باید از 6 ماهگی آغاز شود و گرنه این اختلال درکودک حوالی 4-3 سالگی شکل خواهد گرفت و تنها گذاشتنش آنقدر ساده نخواهد بود.
بد‌ترین روش برای جدا کردن کودک از خود، باج دادن به اوست. اگر فرزندتان در مهمانی به شما می چسبد سعی نکنید با دادن وعده اسباب بازی، شکلات و... او را از این کار باز دارید. باج دادن باعث می شود کودک هر بار موقع بیرون رفتن یا جدا شدن از شما انتظار پاداش داشته باشد. بازی های ساده‌ای مانند قایم موشک می تواند فرزند شما را به رفت و آمد‌های تان عادت دهد. با قایم شدن پشت در یا پنهان کردن خودتان در کمد و انجام این قبیل بازی های پر جنب و جوش کودک اطمینان دوباره دیدن افرادی که دوست شان دارد را تجربه خواهد کرد. البته اگر علائم جسمانی ناشی از اضطراب جدایی در دختر یا پسر کوچک شما شدید است، باید از یک مشاور کمک بگیرید
