کابوس
کابوس رویاهای تصویری طولانی و داستان وار همراه با اضطراب - ترس و آشفتگی خواب است. کابوس شبانه، یکی از اختلالات خواب است که در روانشناسی خواب مورد بررسی و مطالعه قرار میگیرد. کابوس یک رویای وحشتناک و ناخوشایند است که دستگاه عصبی شخص را تحریک میکند و در نتیجه شخص به طور ناخودآگاه به آن پاسخ عصبی میدهد. کابوس ریشه در رویدادهای روز گذشته یا جریانات زندگی شخص دارد . توضیحات ویژگی اصلی این اختلال که معمولا از سنین 6 - 3 سالگی شروع می شود، زنجیره ای از رویاهای تصویری طولانی، مفصل و داستان وار که واقعی به نظر رسیده و هیجان های ناراحت کننده ای را به وجود می آورند، است. محتوای کابوس معمولا روی تلاش برای گریختن یا مقابله با یک خطر قریب الوفوع متمرکز بوده اما ممکن است با درون مایه های دیگر هم مرتبط باشد که موجب اضطراب، ترس یا برانگیخته شدن سایر هیجان های منفی شود. این اختلال در تمامی مراحل خواب می تواند رخ دهد اما به احتمال زیاد در نیمه دوم دوره خواب اصلی روی می هد زمانی که رویا بینی طولانی تر و فشرده تر می شود. مواردی از قبیل خواب منقطع، محرومیت از خواب ممکن است. از جمله عواملی که ممکن است باعث بوجود آمدن کابوس شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد: تحت استرس قرار داشتن یا مضطرب بودن معمولاً از یک رویداد تاثیرگذار در زندگی ناشی میشود. دچار شدن به اختلالات خواب مانند حمله خواب. تب داشتن. عوارض جانبی داروها. خوردن بیش از حد پیش از خواب که افزایش سوخت و ساز و فعالیت مغز را باعث میشود. آشفتگی خواب ناراحتی چشمگیر بالینی ایجاد کرده یا باعث افت کارکردهای اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه های مهم کارکردی می شود و ناشی از تاثیرات فیزیولوژیک یک ماده نبوده، اختلال های روانی و طبی موجود شکایت اصلی رویاهای ناراحت کننده را به خوبی تبین نمی کند.
رویابینی آگاهانه یا رویای شفاف برای افرادی که از کابوس رنج می برند، می تواند بسیار مفید باشد. رویای شفاف یا رویای آگاهانه Lucid Dream به رویایی اطلاق می شود که رویابین در آن از این واقعیت که در حال رویا دیدن است، آگاه است. در رویای شفاف رویابین بصورت آگاهانه روی رویا کنترل دارد و می تواند صحنه رویا را به میل خود تغییر دهد.